ВИЕНА, 17 ?ули 2024 – Шесте економии на Западен Балкан треба заеднички да инвестираат на?малку 37 мили?арди долари во следната децени?а за ефикасно да ги заштитат лу?ето и имотот од штетните и растечки ефекти на климатските промени, се вели во Регионалниот извешта? за Западен Балкан за климатски промени и разво? на Групаци?ата Светска банка (CCDR) об?авен денеска.
Придобивките од ефикасната климатска акци?а би биле огромни за Западен Балкан, ко? ги вклучува Албани?а, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македони?а и Срби?а. Овие инвестиции би помогнале да се избегне загубата на човечки животи, имот и продуктивност и би помогнале во забрзува?ето на економскиот раст.
Недостакотот од акци?а не е опци?а за регионот ко? ве?е е сериозно погоден од климатските промени. На пример, поплавите директно погодиле два милиони лу?е во последната децени?а, а вли?ани?ата ?е се влошат со поекстремните врнежи. Шумските пожари се растечка закана со пове?е од 1500 регистрирани во 2021 година, што претставува зголемува?е од 21% во последната децени?а. Сушите негативно вли?аат на зем?оделското производство, додека топлотните бранови придонесуваат за загадува?е на воздухот, предизвикува??и ил?адници предвремени смртни случаи годишно во зем?ите од Западен Балкан.
?Климатските промени претставуваат ?асна закана за економскиот разво? на Западен Балкан“, рече Шиаочин ?у, директорка на Светската банка за регионот на Западен Балкан. ?Трошоците за инвестиции во адаптаци?а се значителни. Но, добрата вест е дека придобивките се уште поголеми. Подготвува??и се за климатските опасности, може да спасиме животи, да ги заштитиме локалните заедници и да го поттикнеме економскиот раст“.
Според проценките на Светска банка, инвестициите во адаптаци?а на климатските промени, особено во економиите со низок и среден приход, носат значителен поврат, од околу 4 долари за секо? 1 инвестиран долар.
Зем?ите од Западен Балкан исто така треба да ги намалат своите емисии на стакленички гасови за да останат конкурентни, да ?а за?акнат енергетската безбедност и да привлечат ме?ународни инвестиции. Сепак, постигнува?е климатска неутралност до 2050 година, во согласност со целите на Европската уни?а, би барало дополнителни инвестиции од 32 мили?арди долари.
Постигнува?ето на нето нула емисии на стакленички гасови низ целата економи?а до 2050 година е остварливо доколку соларната, ветерната и хидроенерги?ата можат да генерираат над 95 проценти од вкупното производство на енерги?а, што е значително зголемува?е од сегашната една третина од производството.
Дополнително, од суштинска важност е декарбонизаци?ата на градежниот сектор преку инвестиции во енергетската ефикасност. Исто така, транспортниот сектор мора значително да се трансформира преку намалува?е на побарувачката на возила, преминува?е на поодржливи начини на транспорт и транзитира?е кон употреба на електрични возила.
Извешта?от нагласува дека значителен дел од финансира?ето може да до?де од приватниот сектор. За да се мобилизираат приватните инвестиции, зем?ите од Западен Балкан мора да обезбедат стабилни регулаторни средини и атрактивни финансиски пазари за да ги охрабрат компаниите да учествуваат во можностите кои ?е ги понуди транзици?ата.
?Адаптаци?ата на климатските промени е клучна за зем?ите од Западен Балкан за да го максимизираат сво?от потенци?ал и да поттикнат силен и одржлив раст“, рече Николас Маркиер, регионалниот мена?ер на Ме?ународната Финансиска Корпораци?а (МФК) за Западен Балкан. ? Учеството на приватниот сектор ?е биде од суштинско значе?е во то? поглед. Извешта?от дава ?асен и навремен патоказ за постигнува?е на оваа транзици?а кон нето нула емисии и да се поведе грижа локалните заедници да бидат заштитени и да ги доби?ат економските придобивки од оваа зелена транзици?а“.
Извешта?от за клима и разво? на државите на Светска банка за Западен Балкан дава неколку препораки за политики кои би го воделе регионот во транзици?ата кон климатската неутралност до 2050 година. Овие препораки се организирани во три категории политики:
- Трансверзални: Потребно е да се интегрираат напорите за адаптаци?а и за ублажува?е низ институциите, за ефикасна акци?а кон климатските промени. На пример, треба да се создадат специ?ализирани агенции или наменски комисии за клима, додека националните обврски за климатските промени треба да имаат советодавен карактер во информира?ето на сите праша?а поврзани со климата.
- Прекугранични: Прекуграничната соработка е од суштинско значе?е за справува?е со климатските ризици кои ги надминуваат географските граници. За?акнува?ето на регионалните институции е клучно за овозможува?е координаци?а во области како што се системите за рано предупредува?е, управува?ето со споделените ресурси или усогласува?ето на енергетските системи.
- Целни: Решава?ето на специфичните потреби на ранливите заедници е суштинско за ефикасни решени?а и имплементаци?а на политиките. Целните политики вклучуваат реформи во образованието и обуката за зголемува?е на мобилноста на работната сила и напори за усво?ува?е на климатско-паметни практики.
Групаци?ата Светска банка им помага на зем?ите да ги намалат ?аглеродните емисии и да изградат отпорност на екстремните временски неприлики. Таа поставува амбициозна цел да насочи 45% од своето финансира?е на климатска акци?а до 2025 година, кои средства подеднакво би се распределиле поме?у ублажува?ето и адаптаци?ата. Во фискалните години 2023 и 2024, Групаци?ата Светска банка издвои речиси 1,2 мили?арди долари за климатско финансира?е на Западен Балкан.
За Извештаите за клима и разво? на државите (CCDR)
Извештаите за клима и разво? на државите на Групаци?ата Светска банка се нови основни ди?агностички извештаи кои интегрираат разгледува?а на праша?а на климатски промени и разво?. Тие им помагаат на зем?ите да ги приоретизираат на?вли?ателните активности за намалува?е на емисиите на стакленички гасови и за?акнува?е на адаптаци?ата, додека исполнуваат пошироки разво?ни цели. CCDR извештаите се базираат на податоци и ригорозни истражува?а и ги идентификуваат главните патеки за намалува?е на емисиите на стакленички гасови и климатските ранливости, вклучува??и ги трошоците и предизвиците, но и ги подвлекуваат придобивките и можностите. Извештаите сугерираат конкретни, приоритетни активности за поддршка на транзици?ата кон ниско-?аглероден отпорен разво?. Како ?авни документи, CCDR извештаите имаат за цел да ги информираат владите, гра?аните, приватниот сектор и разво?ните партнери и да овозможат ангажман со агендата за разво? и клима. CCDR извештаите ?е се надоврзат кон други основни ди?агностички алатки на Банката, ангажмани со зем?ите и операции, и ?е помогнат во привлекува?е на финансира?е и директно финансира?е на вли?ателни климатски акции.
Контакти:
Во Виена: Филип Кочан, fkochan@worldbank.org
Белград: Гордана Филипови?, gfilipovic@worldbankgroup.org
Приштина: Лундрим Алиу, laliu1@worldbank.org
Скоп?е: Анита Божиновска, abozinovska@worldbank.org
Сараево: ?асмина Ха?и?, jhadzic@worldbank.org
Тирана: Ана ?окута?, agjokutaj@worldbank.org
