WARSZAWA, 18 maja 2023 r. – W obliczu trapi?cych Uni? Europejsk? (UE) wyzwań gospodarczych i presji inflacyjnej, Polska równie? musi si? liczy? ze wzrostem liczby osób ?yj?cych w ubóstwie – tak wynika z opublikowanego dzisiaj raportu Banku ?wiatowego. Polska i inne kraje UE musz? wi?c prowadzi? starannie przemy?lan? polityk? makroekonomiczn?, aby trzyma? inflacj? w ryzach, a jednocze?nie zapobiega? dodatkowym wahaniom na rynkach finansowych i chroni? najubo?szych.
W swoim najnowszym cyklicznym raporcie gospodarczym po?wi?conym Unii Europejskiej zespó? Banku ?wiatowego przygl?da si? aktualnej sytuacji i perspektywom gospodarczym państw cz?onkowskich przez pryzmat w??czenia spo?ecznego. W raporcie podkre?lono, ?e w bie??cym roku nale?y si? spodziewa? gwa?townego spowolnienia wzrostu w UE, poniewa? wysoka inflacja i restrykcyjna polityka pieni??na wywieraj? niekorzystny wp?yw na aktywno?? gospodarcz?. Niezale?nie od ostatnio notowanych oznak pewnego z?agodzenia inflacji w wielu krajach UE, wska?niki inflacji utrzymuj? si? na wysokim poziomie, zw?aszcza w biedniejszych gospodarkach, szczególnie je?eli chodzi o inflacj? cen ?ywno?ci. Pomimo nieustannego wsparcia fiskalnego, niekorzystny wp?yw wysokiej inflacji na realny rozporz?dzalny dochód szczególnie objawia si? w?ród najubo?szych obywateli.
?Unijn? gospodark? czeka wiele wyzwań” – mówi Gallina A. Vincelette, dyrektor Banku ?wiatowego na kraje UE.
?Wszyscy odczuwamy wzrost cen, lecz najbardziej uderza on w gospodarstwa domowe o niskich dochodach, które lwi? cz??? ?rodków wydaj? na ?ywno?? i energi?. Obecny kryzys wysokich kosztów utrzymania to wstrz?s, który wymaga ukierunkowanych interwencji i aktywnej polityki spo?ecznej prowadzonej z my?l? o ubo?szej i s?abszej cz??ci spo?eczeństwa” – dodaje Gallina A. Vincelette.
Rz?dz?cy kontynuuj? dzia?ania na rzecz ochrony gospodarki i obywateli przed kryzysem zwi?zanym z kosztami utrzymania, ale stosowane rozwi?zania ró?ni? si? w zale?no?ci od tego, jak silnie dany kraj odczuwa skutki inwazji Rosji na Ukrain? oraz jakimi ?rodkami dysponuje. W wi?kszo?ci przypadków wykorzystano nieukierunkowane wsparcie cenowe jak na przyk?ad kontrole cen oraz subsydia. S? to jednak instrumenty nieoptymalne, poniewa? zniekszta?caj? sygna?y cenowe dla konsumentów i producentów. Rozmaite mechanizmy socjalne maj? kluczowe znaczenie dla ochrony gospodarstw domowych przed wieloma rodzajami ryzyka, jednak wci?? nie s? dostosowane do potrzeb najubo?szych i najs?abszych.
W przypadku Polski prognozuje si?, ?e pomimo takich mechanizmów wsparcia jak tarcza antyinflacyjna, czternasta emerytura czy energetyczny dodatek os?onowy liczba ludno?ci zagro?onej ubóstwem pozostanie na poziomie od 1 do 2 punktów procentowych wy?szym ni? w 2021 r. Wsparcie socjalne w Polsce jest kierowane przede wszystkim do rodzin. Na tle ?redniej unijnej ró?nego rodzaju zasi?ki i dodatki rodzinne stanowi? znacznie wy?szy odsetek PKB i ogó?u wydatków na zabezpieczenie spo?eczne ni? w UE (odpowiednio 3,8 proc. i 16,2 proc. w Polsce w porównaniu do 2,5 i 8,3 proc. ?rednio w UE). Dokonanie przetasowań w zakresie tych proporcji mog?oby pomóc skuteczniej wspiera? najbiedniejszych i najs?abszych.
Zmiana charakteru wsparcia fiskalnego na bardziej ukierunkowane pozwoli?aby skuteczniej dostosowywa? wydatki do dochodów i podejmowa? dzia?ania na rzecz potrzebnej i od dawna oczekiwanej konsolidacji fiskalnej. Nie mo?na jednak dopu?ci? do tego, by konsolidacja fiskalna skutkowa?a spowolnieniem gospodarczym, jak mia?o to miejsce bezpo?rednio po globalnym kryzysie finansowym. Nale?y wi?c ogranicza? nieukierunkowane ulgi podatkowe, wzmacnia? administracj? fiskaln?, poszerza? baz? podatkow? i zmniejsza? dotacje do paliw kopalnych. Te kosztowne dotacje zwi?kszaj? bowiem popyt na szkodliwe dla ?rodowiska, wysokoemisyjne ?ród?a energii, os?abiaj?c bod?ce motywuj?ce do oszcz?dzania energii, co jest sprzeczne z d?ugoterminowymi celami klimatycznymi. Kraje UE musz? odbudowa? bufory polityki makroekonomicznej, chroni?c jednocze?nie s?absze grupy spo?eczne przed wstrz?sami gospodarczymi w przysz?o?ci.
