Giri?imin ilk a?amas? Moldova ve Türkiye’de uygulanacak projeleri i?eriyor
WASHINGTON, 27 Haziran 2024 – Dünya Bankas?, Avrupa ve Orta Asya b?lgesinde güvenli, uygun maliyetli ve temiz enerji arz?n? sa?lamak i?in enerji verimlili?ini ?nemli ?l?üde h?zland?rmay? ama?layan yeni ve iddial? bir b?lgesel giri?imi uygulamaya koydu?unu a??klad?. On y?ll?k bir d?nemi kapsayan "Avrupa ve Orta Asya’da Enerji Verimlili?inin Artt?r?lmas? Program?” (E3 Program?) ile, yat?r?mlar?n ?mrü boyunca 63 teravat saat (TWh) enerji tasarrufu sa?lanmas? (bu ?svi?re’nin y?ll?k elektrik üretimine e?de?erdir) ve CO2 emisyonlar?n?n 18,7 milyon ton azalt?lmas? ?ng?rülmektedir.
E3 Program? ile 1,46 milyar ABD$ tutar?nda Dünya Bankas? finansman? sa?lanacak ve buna ek olarak 1,5 milyar ABD$’l?k b?lümü ?zel sekt?r finansman? olmak üzere kamu, ?zel sekt?r ve kalk?nma sekt?ründen 2,4 milyar ABD$’l?k finansman harekete ge?irilecektir. Ba?lang?? olarak sa?lanacak fonlar ?zel olarak d?rt ülkedeki enerji verimlili?i programlar? i?in ayr?lm??t?r ve 10 y?ll?k program süresi i?erisinde ba?ka ülkelerin de programa dahil olmas? beklenmektedir. Yat?r?mlar kamu tesislerini, konut binalar?n? ve konutlarda kullan?lan elektrikli cihazlar?, sanayi modernizasyonunu ve b?lge ?s?tma sistemlerinde yap?lacak geli?tirmeleri hedefleyecektir.
Dünya Bankas?’n?n Avrupa ve Orta Asya B?lgesinden Sorumlu Ba?kan Yard?mc?s? Antonella Bassani program ile ilgili olarak ?unlar? s?yledi: “Enerji verimlili?ine yat?r?m yapmak, Dünya Bankas?'n?n iklim de?i?ikli?inin en k?tü etkilerini ?nlemek amac?yla temiz ve verimli enerjiye ge?i?i h?zland?rma vizyonunun bir par?as?n? olu?turmaktad?r. Enerji verimlili?inin artt?r?lmas?, ba?ka kalk?nma ?ncelikleri i?in kullan?lmak üzere büt?e tasarrufu sa?layabilir ve yeni enerji arz? i?in gereken yat?r?m ihtiyac?n? ?nemli ?l?üde azaltabilir. Verimli sistemler i?letme faaliyetlerini daha temiz ve daha rekabet?i hale getirir, evlerde enerji faturalar?n? dü?ürür, hava kirlili?ini azalt?r, karbon emisyonlar?n? azalt?r ve istihdam yarat?r.”
E3 program?, ulusal planlara dayal? olarak tekrarlanabilir ülke projeleri geli?tirecek ve sürdürülebilir finansmana eri?imi destekleyecektir. Program kapsam?nda ilk a?amada uygulanacak projeler aras?nda, Türkiye'de merkezi hükümet binalar?n?n yenilenmesine y?nelik 300 milyon ABD$’l?k Dünya Bankas? finansman? ve Moldova'da ?zellikle e?itim tesisleri olmak üzere kamu binalar?n?n ve b?lgesel ?s?tma sistemlerinin yenilenmesine y?nelik sa?lanacak 54,5 milyon ABD$’l?k finansman yer almaktad?r. Proje, Moldova - Büyüme, Dayan?kl?l?k ve Refah i?in F?rsatlar (M-GROW) program?ndan sa?lanan 5 milyon dolarl?k hibe ile desteklenmektedir. Türkiye, Moldova, Karada?, ?zbekistan ve ba?ka ülkelerde ilave a?amalar ve projeler planlanmaktad?r.
Zaman i?erisinde, E3 Program? ülkelerin kamu finansmanl? kü?ük ?l?ekli enerji verimlili?i programlar?ndan daha büyük ticari finansmanl? ulusal ?l?ekli programlara ge?i?lerini destekleyecektir. Kamu finansman?n?n kullan?m?, ticari finans?rlerin getirilmesi i?in gerekli yat?r?mlar?n g?sterimi, yeni i? modellerinin test edilmesi, yat?r?m risklerinin azalt?lmas? ve ticari finansman?n yan?nda hedefli sübvansiyonlar?n sa?lanmas? üzerinde odaklanacakt?r.
Avrupa ve Orta Asya b?lgesindeki onsekiz ülke halihaz?rda COP 28'de 2030 y?l?na kadar y?ll?k enerji verimlili?i art?? oranlar?n? ikiye katlamay? taahhüt etmi? durumdad?r. Ancak b?lgede halen dünyan?n enerji a??s?ndan en verimsiz, karbon yo?unluklu ekonomilerinden baz?lar? bulunmaktad?r. E3 program?, enerji verimlili?i yat?r?mlar?yla ili?kili yüksek i?lem maliyetleri, kural ve standart eksikli?i ve genel fark?ndal?k eksikli?i gibi piyasa sorunlar?n?n ve davran?? de?i?ikli?i ihtiya?lar?n?n ele al?nmas?na yard?mc? olacakt?r. Program, politikalar? ve düzenlemeleri gü?lendirecek, sa?lam kurum ve kurulu?lar geli?tirecek, güvenilir veriler olu?turarak da??tacak, piyasa yeteneklerini geli?tirecek ve ?zel sermayeyi harekete ge?irecektir.
Dünya Bankas?’n?n B?lge Altyap? Direkt?rü Charles Cormier program ile ilgili olarak ?unlar? vurgulad?: “Son d?nemde ya?anan enerji krizi, k?t do?al kaynaklar?n korunmas?n? ama?layan büyük ?l?ekli enerji verimlili?i ?nlemlerine duyulan acil ihtiyac? ?n plana ??karm??t?r. Enerji verimlili?i halen yeni enerji üretimi ile kar??la?t?r?ld???nda enerji ihtiya?lar?n? kar??laman?n en eri?ilebilir ve uygun maliyetli yoludur. Program?m?z?n temelinde, Avrupa ve Orta Asya'daki ülkelerin enerji verimliliklerini artt?rmalar?na yard?mc? olma konusundaki onlarca y?ll?k deneyimimiz yatmaktad?r. ?e?itlilik sergileyen bir b?lgede bulunmalar?na ra?men, bu ülkeler program?n ele al?nmas?na yard?mc? olaca?? bir?ok ortak engeli ve ulusal ?nceli?i payla?maktad?r ve b?lgesel bir a? arac?l???yla bilgi payla??m?na y?nelik bir platform olu?turmaktad?r.”
Program kapsam?nda, aralar?nda kendilerini bilgi al??veri?ine ve kapasite geli?tirmeye adayan uluslararas? finansal kurulu?lar?n ve don?r ortaklar?n ile kurulu?lar?n yer ald???, b?lgesel ve küresel kurulu?lardan olu?an bir koalisyon olu?turulacakt?r. B?lgesel a?, Enerji Sekt?rü Y?netim Yard?m Program?ndan (ESMAP) ba?lang??ta al?nacak 5 milyon ABD$ tutar?ndaki bir hibe ile finanse edilecektir. Bu b?lgesel a?, bilgi al??veri?i ve bilgi olu?turma i?in kolayla?t?r?c? bir rol oynayacak ve ülke yakla??mlar?n? koordine ederek uyumla?t?racakt?r. A??n ?ncelikli konular? aras?nda politika olu?turma ve uygulama, daha geni? ?l?ekte uygulanacak programlar?n tasar?m? ve enerji verimlili?i ?nlemlerinin ?l?ülmesi ve do?rulanmas? yer alacakt?r.
E3 program?, enerji güvenli?ini artt?rmak, enerjiye uygun maliyetli eri?imi ve temiz enerjiye ge?i?i desteklemek i?in k?sa süre ?nce uygulamaya konulan Avrupa ve Orta Asya Yenilenebilir Enerji ?l?eklendirme (ECARES) Program?yla paralel olarak i?leyecektir. ECARES program? temiz enerji arz? üzerinde odaklan?rken, E3 program? enerji talebini azaltmay? hedeflemektedir. Her iki programa kat?lmak isteyen ülkeler niyet mektubu sunmaya davet edilmektedir.
