ВИЕНА, 19 октомври 2023 година – По забавува?ето во 2023 година, економскиот раст во Западен Балкан во 2024 година се очекува умерено да забрза и да достигне три проценти во услови на континуирано закрепнува?е во Европската Уни?а, главниот трговски партнер на регионот, а пониската инфлаци?а би требало да помогне во подобрува?ето на расположливиот доход и да ?а поддржи потрошувачката, се вели во новиот Регионален економски извешта? за Западен Балкан на Светска банка об?авен денес.
Регионалната стапка на раст во 2024 година, иако повисока од 2023, може да биде за 0,1 проценти пониска од она што Светска банка го предвиде во претходното издание на извешта?от во месец април. Проекци?ата на растот за 2025 година останува непроменета со 3.5 проценти.
Табела. Податоци и прогнози за Западен Балкан, 2020-25 година
Разлика во процентни поени од проекциите во април 2023 година | |||||||||
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023e | 2024f | 2025f | 2023e | 2024f | 2025f | |
| Реален раст на БДП (проценти) | |||||||||
| Албани?а | -3.3 | 8.9 | 4.8 | 3.6 | 3.2 | 3.2 | 0.8 | -0.1 | -0.1 |
| Босна и Херцеговина | -3.0 | 7.4 | 3.9 | 2.2 | 2.8 | 3.4 | -0.3 | -0.2 | -0.1 |
| Косово | -5.3 | 10.7 | 5.2 | 3.2 | 3.9 | 4.0 | -0.5 | -0.5 | -0.2 |
| Северна Македони?а | -4.7 | 3.9 | 2.1 | 1.8 | 2.5 | 2.9 | -0.6 | -0.2 | 0.0 |
| Црна Гора | -15.3 | 13.0 | 6.4 | 4.8 | 3.2 | 3.1 | 1.4 | 0.1 | 0.2 |
| Срби?а | -0.9 | 7.5 | 2.3 | 2.0 | 3.0 | 3.8 | -0.3 | 0.0 | 0.0 |
| Западен Балкан (сите 6 зем?и) | -3.0 | 7.8 | 3.3 | 2.5 | 3.0 | 3.5 | -0.1 | -0.1 | 0.0 |
Закрепнува?ето и вра?а?ето на активноста на нивото од пред пандеми?ата е различно во зем?ите од регионот. Растот во Црна Гора и во Албани?а во 2023 година е посилен од очекуваниот, ко?, покра? другите фактори е главно резултат на силната туристичка сезона и може малку да забави во 2024. Растот во Срби?а, Северна Македони?а, Босна и Херцеговина и Косово се предвидува да забрза во 2024 година, поддржан од зголемува?ето на потрошувачката и на инвестициите.
?И покра? многуте шокови, зем?ите од Западен Балкан постигнаа раст, создадоа работни места и ?а намали?а сиромашти?ата, што е доказ за силните економски основи на регионот.“ рече Шиаочинг ?у, директорка за Западен Балкан во Светска банка. ?Она што охрабрува е дека Западен Балкан и понатаму напредува во приближува?ето до животниот стандард во напредните економии од Европската Уни?а. Ме?утоа, приближува?ето се одвива со нееднаква брзина и тоа бара насочени реформи за да се консолидира закрепнува?ето при одржлив раст.“
Во 2023 година, пазарот на труд во Западен Балкан и понатаму продолжи да за?акнува, наспроти сите очекува?а. Просечната стапка на вработеност во регионот достигна ново историски на?високо ниво од скоро 48 проценти и нови 103.000 работни места се отворени во регионот во периодот од средината на 2022 до средината на 2023 година. Албани?а, Босна и Херцеговина и Црна Гора имаа на?големи придобивки. Истовремено, недостигот на работна сила и понатаму предизвикува голема загриженост ка? фирмите во Западен Балкан. И покра? моментумот во годините по пандеми?ата, стапката на активност и понатаму е ниска и заедно со значителниот родов ?аз, го ограничува понатамошното намалува?е на сиромашти?ата.
Регионот не само што треба да се справи со бариерите за поголема стапка на активност, туку и да го забрза економското приближува?е до понапредните економии во Европа, се вели во извешта?от. Овие напори треба да бидат дополнети во услови на побрза зелена транзици?а и поголеми инвестиции за поттикнува?е на отпорноста на климатски катастрофи, вклучително и во зем?оделството.
?Зем?оделството е еден од секторите на?многу погодени од сушите, скратените годишни времи?а и непредвидливите временски услови. Со заштита на зем?оделството од природни непогоди и праве??и го поодржливо, би се овозможило зем?ите од Западен Балкан да ?а зголемат продуктивноста во зем?оделството и да произведуваат пове?е квалитетна храна за домашни потреби, но и за извоз, вклучува??и и во ЕУ.“ рече Наташа Рово, виш економист во Светска банка и главна авторка на извешта?от. ?Тоа бара подобрува?е на ?авните политики и инвестиции за да се подобри широкото усво?ува?е на климатски паметни технологии и практики од страна на зем?оделците, со поддршка од ?авните институции кои се клучни за одржливиот разво? на зем?оделството.“’
Иако големината на зем?оделскиот сектор во регионот се намалува, то? и понатаму е многу релевантен, на пример секторот вработува поме?у седум и 35 проценти од населението во овие шест зем?и. Оттаму, позеленото зем?оделство нуди можност за зголемува?е на продуктивноста, конкурентноста и отпорноста на секторот преку ефективно користе?е на ?авно достапните средства, знае?а и иновации, се вели во извешта?от.
Контакти:
Во Виена: Филип Кочан, fkochan@worldbank.org
Белград: Гордана Филипови?, gfilipovic@worldbankgroup.org
Приштина: Лундрим Алиу, laliu1@worldbank.org
Скоп?е: Анита Божиновска, abozinovska@worldbank.org
Сараево: ?асмина Ха?и?, jhadzic@worldbank.org
Тирана: Ана ?окута?, agjokutaj@worldbank.org
За пове?е информации и за да ги погледнете претходните издани?а на Редовниот економски извешта? за Западен Балкан, кликнете овде.
