Дотоод эрэлт сэргэж, б?сийн эдийн засгийн ?с?лтийг дэмжиж байна
ВАШИНГТОН ХОТ, 2022.09.26 –З??н Ази, Номхон далайн б?с нутгийн ихэнх х?гжиж буй орнуудын эдийн засаг 2022 онд КОВИД-19 цар тахлын н?л??н??с сэргэж байгаа бол Хятад улс вирусын тархалтыг хязгаарлах арга хэмжээгээ ?ргэлжл??лж байгаагаас шалтгаалан ?с?лтийн эрч нь суларлаа хэмээн Дэлхийн Банкны Даваа гарагт нийтэлсэн тайланд дурджээ.
Цаашид дэлхийн эдийн засгийн ?с?лт саарч, ?рийн хэмжээ нэмэгдэхийн зэрэгцээ х?нс болон шатахууны ?нийн ?с?лтийг хязгаарлах зорилгоор т?р хугацааны арга хэрэгсэлд найдсаар байвал б?с нутгийн эдийн засгийн ?с?лт?д с?рг??р н?л??лж болзошг?й.
Хятадын эдийн засгийг хасаж тооцвол х?гжиж буй З??н Ази, Номхон далайн б?с нутгийн эдийн засаг 2021 онд 2.6 хувиар ?с?ж байсан бол 2022 онд ?с?лт 5.3 хувьд х?рч эрчимжих т?л?втэй хэмээн Дэлхийн Банкны З??н Ази, Номхон далайн б?сийн 2022 оны 10-р сарын эдийн засгийн тоймд дурджээ. ?мн? нь тус б?с нутагт сэргэлтээрээ тэрг??лж байсан Хятад улсын ?с?лт 2022 онд 2.8 хувьд х?рэх т?л?втэй байгаа нь 2021 оны 8.1 хувийн ?с?лттэй харьцуулахад огцом буурах ?з??лэлт юм. Б?с нутгийн хувьд ер?нхийд?? ?с?лт 2021 онд 7.2 хувь байсан бол энэ онд 3.2 хувь болж саарах, ирэх онд 4.6 хувьд х?рч эргэн сэргэх т?л?втэй байна гэж тус тайланд дурджээ.
"З??н Ази, Номхон далайн ихэнх оронд эдийн засгийн сэргэлт ажиглагдаж байна" гэж Дэлхийн Банкны З??н Ази, Номхон далайн б?с хариуцсан дэд ер?нхийл?гч Мануэла В.Ферро хэлээд, "дэлхийн эдийн засгийн ?с?лт удааширч байгаа энэ ?ед улс орнууд дотоод бэлтгэлээ хангах шаардлагатай б?г??д ингэхдээ урт хугацааны х?гжилд саад болохуйц бодлогын доголдлуудаа шийдвэрлэх нь з?йтэй" гэдгийг онцлов.
КОВИД-19 цар тахлын эсрэг х?л хорио суларч дотоод эрэлт сэргэсний зэрэгцээ экспорт ?сс?н нь З??н Ази, Номхон далайн б?с нутгийн ихэнх орны эдийн засгийн ?с?лт?д голлох н?л??г ?з??лж байна. Б?с нутгийн нийт ?йлдвэрлэлийн 86 орчим хувийг дангаараа б?рд??лдэг Хятад улс вирусын дэгдэлтийг тогтоохын тулд нийгмийн эр??л мэндийн зорилтот арга хэмжээг авч байна. Энэ нь эдийн засгийн ?йл ажиллагааг нь хязгаарлаж байна.
Дэлхийн эдийн засгийн ?с?лт удааширч улмаар тус б?с нутгийн т??хий эд, боловсруулсан б?тээгдэх??ний экспортын эрэлтийг сааруулж эхлээд байна. Б?с нутгаас гаднах улс орнуудад инфляц эрчимжиж, бодлогын х??г нэмэгд??лэхэд х?ргэсэн бол энэ нь З??н Ази, Номхон далайн б?сийн зарим орнуудаас х?р?нгийн гадагшлах урсгал нэмэгд??лж, улмаар дотоодын валютын ханш сулрахад х?ргэжээ. Х?р?нг? гадагшлах, ханш сулрах зэрэг ?йл явц нь гадаад ?рийн ?йлчилгээний дарамтыг нэмэгд??лж, т?свийн орон зайг хумих замаар цар тахлын ?мн? ч ?рийн ?нд?р дарамттай байсан улс орнуудад томоохон х?ндрэл учруулж байна.
Б?с нутгийн улс орнууд х?нс, эрчим х?чний ?нийн ?с?лт??с айл ?рх, аж ахуйн нэгжийг хамгаалахыг эрмэлзэж байгаа нь т?р хугацаандаа ?нийн дарамтыг бууруулах дэм болж байгаа ч ?мн? нь бий болгосон зах зээлийн зарчмыг гажуудуулах бодлогын доголдлыг улам нэмэгд??лж байна. Х?нсний ?нэ болон эрчим х?чний татаасыг хянах арга хэмжээ нь нийгмийн чинээлэг б?лэгт ил?? ашигтай б?г??д т?свийн хязгаарлагдмал эх ??свэрийг дэд б?тэц, эр??л мэнд, боловсрол гэх мэт салбаруудад х?ртээмжг?й болгодог. Цар тахлын ?ед зээл олголтыг дэмжихэд чиглэсэн зээлийн эргэн т?л?лтийг х?нг?вчилс?н зохицуулалт нь бизнесийн чадамжг?й аж ахуйн нэгжид санх??гийн н??ц бололцоог т?гжиж, х?р?нгийн эх ??свэрийг ?нд?р потенциалтай, хурдтай сэргэх ирээд?йтэй салбар, бизнесээс холдуулж болзошг?й.
"Бодлого боловсруулагчид инфляцыг барих эсх?л эдийн засгийн сэргэлтийг дэмжих хоёрын хооронд сонголт хийх болж байна" гэж Дэлхийн Банкны З??н Ази, Номхон далайн б?сийн ахлах эдийн засагч Аадитя Маттоо хэлээд, “?нийн зохицуулалт хийж, аль нэг салбарт татаас олгох нь зах зээлд ?нэ тогтох зарчмыг будилаантуулж, улмаар эдийн засгийн б?тээмжид с?рг??р н?л??лд?г. Х?нс, т?лш, санх??гийн ?йлчилгээний талаар ил?? оновчтой бодлого хэрэгж??лбэл эдийн засгийн ?с?лтийг дэмжихийн зэрэгцээ цаашдаа ?нийн ?с?лт??с хамгаалах болно" хэмээн тэмдэглэв.
Монгол Улсад КОВИД-19 цар тахалтай холбоотой х?л хорио цуцлагдаж, эдийн засаг эргэн нээлттэй болж, х?д?? аж ахуйн ?йл ажиллагаа сэргэн, зээлийн ?с?лт нэмэгдсэн зэрэг нь оны хоёрдугаар улиралд эдийн засагт гол дэмжлэг ?з??ллээ. Хувийн болон т?рийн салбар дахь х?р?нг? оруулалтууд, ?рхийн хэрэглээ ?с?ж дотоод эрэлтийг дэмжих т?л?втэй байна. Гэсэн хэдий ч хилийн боомтын саатал, дэлхийн эдийн засгийн ?с?лт сулрах т?л?в, импортын х?нс, шатахуун, бордооны ?нийн ?с?лт зэргээс шалтгаалан 2022 онд эдийн засаг 2.4 хувиар л ?с?х??р байна. Оюу Толгойн г?ний уурхай ашиглалтад орохтой холбоотойгоор 2023-2024 онд эдийн засгийн ?с?лт эрчимжиж дунджаар 6 хувьд х?рэхээр байна.
Эдийн засгийн т?л?в цаашид хэд хэдэн эрсдэлт х?чин з?йлсээс м?н хамаарахаар байна. Тухайлбал, Украйн дахь дайн сунжрах, Хятад дахь КОВИД-19-ын н?хц?л байдал даамжирч тэг-Ковид бодлогоо ?ргэлжл??лэх, ?нд?р х?гжилтэй орнуудын м?нг?ний бодлогын т?л?в х?лээлтээс ил?? эрчтэй чангарах зэргээс ??дэн Монголын эдийн засагт т?лб?рийн тэнцэл муудах, т?свийн алдагдал нэмэгдэн бодлогын орон зай улам хумигдах, инфляцын дарамт эрчимжих зэрэг эрсдэлийг дурдаж болно. Эдгээр эрсдэл??д нь Монгол Улс дотооддоо макро эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хадгалахын ач холбогдлыг улам тодотгож байна. Т?свийн арга хэмжээг зорилтот б?лэгт чигл??лснээр дэлхийн эдийн засгийн ?с?лт саарч, эрсдэл хуримтлагдаж байгаа энэ ?ед т?свийн тогтвортой байдлыг сайжруулахын зэрэгцээ бодлогын орон зайг бий болгоход чухал ач холбогдолтой байна.
